Aimee Terburg, maart 2011. Ingezonden brief

Met hierin
-Het automatisch ‘fiscaal-partner-zijn-als-je-samenwoont’ is per 01-01-2011 vervallen
-Zelfstandigenaftrek alleen voor mensen die  genoeg winst maken
– Als freelance docent, wat veel kunstenaars zijn, kon je zonder docentendiploma altijd btw vrij (zonder 19% btw) factureren als je lesgaf op een erkende onderwijsinstelling. Scheelde veel romslomp maar sinds juli 2010 moet je ingeschreven staan bij het CRKBO (Centraal RKBO)

De Brief:
Meerdere kunstenaars hebben me gemailed met de vraag hoe de actie ‘Schuilen in het Rijks’ was. Ik heb nog geen tijd gehad te antwoorden. Wegens de nieuwe ontwikkelingen op cultuurbezuinigingen/zzp maatregelen voeg ik wat informatie samen in deze mail.

De actie ‘Schuilen in het Rijks’, geinitieerd door Rob Voerman, heeft de pers bereikt. Het wordt weer tijd voor nieuwe actie maar daarover later meer.

Het bericht dat het Rijks welwillend tegenover de actie stond werd anders in de praktijk uitgevoerd. Door de ingehuurde extra bewaking met metaaldetector en röntgensluis duurde het tussen de anderhalf en twee uur voor de 650 kunstenaars om binnen te komen. Gezien de angst voor beschadigede kunstwerken en een verzekering die dan wellicht niet uitkeert enigzins begrijpelijk. Er mocht niet te hard worden gepraat, niet gesms-ed, getelefoneerd of gefotografeerdworden. Wat wel stiekem gebeurde natuurlijk. Bezoekers uit het buitenland met via het internet gekochte kaartjes werden ‘s ochtends al binnengelaten, gaandeweg werden meer bezoekers binnengelaten. Niet-actievoerende bezoekers mochten niet gehinderd worden door acties.
Er is veel discussie geweest of de actie niet te onschuldig was, niet hard genoeg, wel of niet in samenwerking met vakbonden had moeten worden opgezet, waarom de actie weer in de randstad moest plaatsvinden, dat alleen subsidie afhankelijke kunstnaars mee zouden doen, etc etc. Ik kan hier 1 samenvattende reactie op geven: Het is heel goed dat er een groep individuele kunstenaars iets op korte termijn heeft georganiseerd. Beeldend kunstenaars moeten nu hun gezicht laten zien. Tegen de afstraffende bezuinigingen en roepen om bezuinigingen met visie en beleid. Podiumkunsten heeft zich snel gegroepeerd, actie gevoerd en een half jaar uitstel gekregen. Waar bleven wij? Ik ben dus naar Amsterdam gegaan, een dag eerder om wat exposities te bekijken en stond zondag 27 februari om 9.00 uur voor de deur van het Rijks.

In het Rijks waren de hele dag door lezingen gepland op verschillende plekken die herhaald werden voor nieuw binnengekomen actievoerders. Onder andere Olphaert de Otter met een lezing over de oorzaak van het ontstaan van subsidies in Nederland, Klaar van der Lippe met een betoog, Anne Tilroe, Cornel Bierens n.a.v de Staalmeesters, Mandarte (Jeroen Damen) over het Joodse bruidje, Jette Klijnsma over politiek, Serge Onnen n.a.v. een ets van Rembrandt, Anne Berk en nog vele anderen wiens naam ik niet heb opgeschreven.

De actievoerders waren wat leeftijd betreft merendeels de wat oudere generatie (40+). Echt jonge actievoerders waren er nauwelijks. De lezingen hebben ter plekke aardige discussies gebracht want niet iedereen zit op dezelfde golflengte hoe we wat van ons moeten laten horen in de toekomst.

Ik heb eindelijk wat gezichten kunnen plakken op namen wiens kunst ik wel kende en heb met meerdere onbekende kunstenaars gesprekken gevoerd en met oud-bekenden bijgepraat.

De 2 vakbonden FNV Kiem en BBK hebben een kleine bijdrage gedaan van 250 en 150 euro voor de onkosten.De organisatie die uit individuele kunstenaars bestaat, heeft de rest uit eigen zak betaald. Voor wie alsnog een bijdrage wil leveren: elke donatie is welkom op rekeningnummer 707845610 t.n.v. Roland Sohier, te Utrecht.

FNV Kiem heeft zich beraad op verzet tegen de btw-verhoging op beeldende kunst, lees:

http://www.fnv-kiem.nl/nieuws/kunst-en-podium/859 . Voor kunstenaars die per maand btw aangifte doen, ze hebben je nodig om bezwaar te maken bij de belastingdienst.

Ondertussen zijn er plannen waar ik me nog meer zorgen over maak dan de btw-verhoging. En dat zijn de plannen om de zelfstandigenaftrek voor ZZPers alleen voor winstgevende ondernemers te laten gelden. Kunstklimaat heeft hier een korte uitleg over:

http://kunstklimaat.wordpress.com/2011/03/20/dreigende-aanpassingen-zelfstandigenaftrek-en-meer-zzp/
Stel je voor, naast de al ingevoerde 19 %btw afdracht ook nog geen zelfstandigenaftrek meer als je niet genoeg omzet of winst maakt.
De belasting is hier al jaren mee bezig. Meerdere Groninger kunstenaars heb ik erover gehoord dat ze gedreigd werden uit de WUO (Winst uit onderneming) geknikkerd te worden, of in 2008 hun zelfstandigenstatus zijn kwijtgeraakt omdat ze geen of niet genoeg winst maakten. Het bleek zodoende onofficieël dat er een afspraak bij de Belastingdienst was om de kunstenaars als beroepsgroep aan te pakken. Er wordt in verschillende steden met verschillende maten gemeten en in Groningen weegt sinds 2008 de bron-beoordeling zwaarder dan de andere officiële criteria. Kunstenaar-ondernemers zijn bij voorbaat al ‘verdacht’ op grond van die zgn. bron-beoordeling. Nu wil de belastingdienst dit in wetgeving gaan omzetten om juridische procedures te voorkomen. Het huidige politiek klimaat werkt ze tot nu toe bepaald niet tegen, des te spannender wordt op 23 mei de definitieve vorming van de Eerste Kamer.
Zelf heb ik in 2009 een belastingcontrole gehad waar de inspecteur ook meldde dat ik meer winst moest gaan maken. Anders zou ik de recht op zelfstandigenaftrek verliezen. Ik heb destijds glimlachend geantwoord dat het mooi is dat we allebei hetzelfde doel hadden maar dat het niet wettelijk verplicht was winst te draaien. Bovendien gaat het sinds mijn afstuderen in 1994 elk jaar beter, al 17 jaar is er een licht stijgende winstlijn aan te tonen. Wat wil de belasting nog meer? Veel meer winst, anders wegwezen.

Duidelijk. ZZPers / kunstenaars maken niet genoeg winst, die moeten eruit gewerkt worden, die mogen geen recht meer op zelfstandigenstatus hebben. Hoeveel kansen heb je dan nog om een rendabele beroepspraktijk hoog te houden of op te bouwen, hoe blijf je dan als kunstenaar ondernemer? Deze maatregel om het urencriterium te vervangen door een ‘winstgevendheids- of omzetcriterium’ zou funest zijn bovenop alle al uitgevoerde en aankomende bezuinigingsplannen.

Daarom moet er weer actie worden gevoerd. En nu niet ná de belastingaanpassing maar van te voren. Wie heeft ideeën voor een duidelijke actie op een goede locatie? Welke partijen kunnen we betrekken(CBK’s Vakbonden etc). Er moet snel gehandeld worden.

Om dit schrijven niet alleen als actieoproep de wereld in te sturen, wil ik graag nog verdere informatie kwijt waar ik ook niet veel over hoor:

-het automatisch ‘fiscaal-partner-zijn-als-je-samenwoont’ is per 01-01-2011 vervallen. Als de ene partner veel verdient en de andere weinig (allebei Zzper of een van beide, of geen van beide), kan dit financieel veel gevolgen hebben voor de partner die veel verdient. Je kunt trouwen, een samenlevingscontract nemen of je laten inschrijven bij het pensioen van je partner als dit mogelijk is. Kort gezegd ben je alleen volgens 1 van deze 3 methodes nog fiscaal partner voor de belastingdienst.

-Als freelance docent, wat veel kunstenaars zijn, kon je zonder docentendiploma altijd btw vrij (zonder 19% btw) factureren als je lesgaf op een erkende onderwijsinstelling. Scheelde veel romslomp maar sinds juli 2010 moet je ingeschreven staan bij het CRKBO (Centraal RKBO). Dit is een soort KvK voor het onderwijs, een Register Kort Beroepsonderwijs (RKBO) geheten, die funktioneert als een Kwaliteitscode voor Docenten. Je kunt ook lesgeven zonder dat je in dit onderwijsregister staat ingeschreven maar dan ben je sinds 1 juli 2010 verplicht 19% btw te factureren. Dit is zonder veel toeters en bellen ingevoerd. Als je voor 1 april 2011 niet staat ingeschreven, geldt met terugwerkende kracht dat je moet nafactureren voor de niet gefactureerde 19% btw vanaf 1 juli 2010. Freelancers die ingeschreven staan en zonder 19% btw kunnen factureren zijn voordeliger voor onderwijsinstellingen dan niet-ingeschrevenen met het extra werk van btw terugvragen. Het bevordert je concurrentiepositie zodoende om ingeschreven te staan.
Kijk op http://www.crkbo.nl/ voor alle informatie hoe je de audit (beoordeling op grond van vastgestelde criteria) moet volbrengen. Het aanmelden kost: € 10,- (eenmalig), de audit: € 90,- (eens per 4 jaar), de jaarlijkse bijdrage: € 35,-. De audit is 4 jaar geldig. Je moet een hele lading papieren uploaden maar ik heb, nadat ik me in december had aangemeld, in maart 1 week na het uploaden een definitieve inschrijving in het onderwijsregister gekregen.

Als afsluiter kan ik een artikel in het NRC in de cultuurbijlage van 17 maart aanraden ter inspiratie om nieuwe kanalen voor kunstfinanciering op te zetten: De overheid snoeit, de cultuur bloeit.
Helaas meldt www.cultuur-ondernemen.nl op internet alleen de winnaar en publiekswinnaar en kun je het hele ingescande artikel op een andere plek lezen.
Het artikel in de NRC beschrijft alle 7 ideeën met hieronder wel aanklikbare links wat in het ingescande artikel niet kan:
Kolibri,
Mya-NAC (Mind your area, Move your ass) www.stichting-nac.nl,
Time/Bank: www.e-flux.com/timebank/ ,
in2art-rekening: www.youtube.com/watch?v=ZGmztGWCCb4 ,
Cultuurspreekuur.nl (nog niet gerealiseerd)
en CultuurMeeMaken.

Tot zover,
Groeten van Aimée Terburg,
aimeeterburg@gmail.com , 06-17764767, www.aterburg.nl

Met dank aan Rik Hagt bij het item Zelfstandigenstatus